Yıllık İzin Nedir? Yıllık İzin Süreleri Nasıl Belirlenir?

Yıllık izin ya da iş kanunundaki tanımıyla yıllık ücretli izin hakkı; iş yükümlülüklerini eksiksiz olarak yerine getiren çalışana tanınan dinlenme hakkıdır.

Yıllık izin hakkı, işverenin; çalışanına tanıması gereken zorunlu bir hak olup, belirli çalışma sürelerinin doldurmaları koşuluyla ücretlerinden hiçbir kesinti yapılmaksızın dinlenmelerine olanak sağlayan bir izin türüdür.

Çalışanın bir işyerinde çalışmaya başladığı tarih itibariyle, deneme süreleri de resmi çalışma sürelerine dahil edilecek şekilde hesaplanan yıllık izin hakediş ediş süreleri, işçinin en az 1 tam yılı doldurmasıyla birlikte kazandığı haktır. Kanunlarla korunan ve 4857 sayılı İş kanununun 53. maddesinde yer alan yıllık izin yönetmeliğini esas alan bu hak ediş; işçinin fiziksel ve ruhsal açıdan dinlenmesi, motivasyonunu geri kazanması ve kendine zaman ayırması adına verilen bir haktır ve gerek işçi gerekse işveren tarafından uygulanması şart olan bir iş hükmüdür.

Yıllık izin hak ediş, yıllık izin hesaplama, yıllık izin süreleri gibi konulara değinmeden önce bir işçinin yıllık izin hakkı tam olarak nedir konusuna açıklık getirmek ve içerdiği hakları detaylandırmak gerekmektedir.

Yıllık İzin Nedir?

Yıllık izin; bir işverene bağlı olarak çalışmaya başlayan işçinin,  işe başladığı günden itibaren deneme süreleri de dahil edilerek hesaplanacak şekilde en az bir tam yıl boyunca çalışması ardından kazandığı dinlenme hakkıdır.

İş kanunları ile belirlenen standartlar ve uyulması gereken şartlar kapsamında, uygulanması bir zorunluluk olan yıllık izin hakları, işçilerin dinlenmeleri adına kendilerine tanınmış anayasal hakları olup, vazgeçilemez veya devredilemez.

Kanunda belirtilen şartların yerine getirilmesi ve gerekli sürelerin tamamlanması koşuluyla işçiye tanınan bu hak için işçinin ücretinden herhangi kesinti yapılamaz. İşçi de bu hakkından vazgeçerek karşılığında nakit bir ödeme almak talebinde bulunamaz. Kanun; işçiye bu hakkı yıl boyunca yaptığı çalışmalara karşı bir fiziksel ve ruhsal dinlenme süreci olarak tanımakta ve bu hakkı koruma altına almaktadır.

İşçi yıllık izin hakkı kullanımları gerek işveren gerekse işçi açısından yerine getirilmesi gereken belirli kurallara bağlıdır ve tüm bu kurallar yıllık ücretli izin yönetmenliğinde belirtildiği şekilde, işverenin insan kaynakları veya personel hakları departmanları tarafından takip edilmesi zorunlu temel iş süreçleridir.

Yıllık İzin Hakkı Kimlere Tanınır?

Bir çalışanın yıllık izin hakkını kazanması için temel şartların başında iş ahlak ve etiğine uygun şekilde çalışmanın yanı sıra aynı işveren için en az 1 tam yılı dolduracak şekilde çalışmış olması gerekliliği gelmektedir. Aynı işveren tanımını kullanmamızın nedeni, işçinin farklı işyerlerinde ancak aynı işveren çatısı altında çalışması dahilinde de yıllık izin hakkını kazanacağını belirtmek içindir.

Yıllık izinler; işverene ait bir veya yukarıda da belirttiğimiz şekilde farklı birkaç işyerinde çalıştığı sürelerin toplamı 1 tam yılı doldurması kaydıyla, bu sürenin sonundan itibaren kullanılabilmektedir.

Bazı özel durumlarda işveren ve işçi arasında yapılan özel iş sözleşmeleri kapsamında, özel sektör yıllık izin anlaşmalarında veya sanal ofis kullanımını tercih ederek uzaktan çalışma yönteminin tercih edildiği durumlarda bu süreler karşılıklı olarak değiştirilebilmektedir. Süreler, anlaşma gereği azaltılabilir ancak her ne sebeple olursa olsun uzatılamaz.

Yıllık İzin Süreleri Nasıl Belirlenir?

Yıllık izin kaç gün olmalıdır, yıllık izin ücreti hesaplama nasıl yapılır sorularının net cevapları tamamen iş kanunlarında belirtilen maddelerde belirtilmektedir.  

Kanunlarca belirlenen bu hak edişler; asgari süreleri içermektedir ve işveren ile işçi arasında yapılacak özel sözleşmeler kapsamında artırılabilir ancak yukarıda da belirtildiği gibi süreler asla kısıtlanamaz.

Kanun maddelerinde yer alan yıllık izin asgari süreleri aşağıda belirtilmektedir.

·         Aynı işveren çatısı altında çalışma süresi 1 yıldan 5 yıla kadar olan çalışanlar için süre 14 gündür.

·         Yine aynı işveren çatısı altında toplam çalışma süresi 5 ile 15 yıl aralığında olanlar ise; 14.yılın sonu itibariyle 20 gün yıllık izin hakkına sahip olurlar.

·         Çalışma süresi 15 yılı geçen çalışanlar ise yıllık 26 gün izin hakkına sahiptirler.

·         Bazı sektörler veya yaş sınırları kapsamında değişiklik gösterebilen yıllık izin süreleri örneğin maden çalışanları için veya 50 yaş üstü çalışanlar için minimum 20 gün olmak üzere düzenlenmektedir.

Yıllık İzin Hakkı Nasıl Belirlenir?

İşverenin ilgili departmanları ve çalışan tarafından takip edilmesi gereken yıllık izin hakediş süreçleri; iş kanunda açıkça belirtilen çalışma günleri esas alınarak belirlenir. 

İşçi kazanılan hakkını;  süresini doldurduğu ve yıllık izni hak ettiği tarihten itibaren takip eden yıl içerisinde dilediği zaman kullanabilir. Ancak işçi bu talebini en az 1 ay öncesinde işverenine yazılı olarak açıkça belirtmeleri ve yazılı olarak belirtilen bu talep formunda ücretsiz yol izni talep edip etmediği de açıkça yazılmalıdır.  

Yıllık izin kaç gün olacaktır konusunda dikkat edilmesi ve göz ardı edilmemesi gereken bir diğer konu ise; işçinin ücretsiz yol hakkı iznidir. Çalışan iznini, işyerinden uzakta ve yolculuğu vakit alacak bir noktada geçirmeyi planlıyor ise, bunu belgeleriyle kanıtlamak şartıyla yol için geçireceği süreyi de işvereninden talep edebilir. Bu koşullar çerçevesinde çalışanın 4 güne kadar ilave yol izni hakkı söz konusu olmaktadır.

İşveren tarafından değerlendirmeye alınacak izin talepleri yine işveren onayı ile yürürlüğe girecektir. İzin talep edilen tarihlerin işveren açısından işin çok yoğun olduğu bir sürece denk gelmesi durumunda ya da diğer çalışanlar ile aynı tarihe denk gelmesi durumunda işveren tarihlerde değişiklik yapılmasını talep etme hakkına da sahiptir.

Özel Sektör Yıllık İzin Ne Zaman Hak Edilir?

Özel sektörde çalışanlar için de aynı kanun maddeleri geçerlidir. Ancak; özel sektörlerde bu konuda çalışanın üstleneceği görev, mesleği, görev alacağı kadro veya özel talepleri doğrultusunda karşılıklı yapılacak anlaşmalar gereği değişiklik gösterebilir. Yıllık izin hakları 6 aylık çalışma süresinin sonuna işverenin onayı ile değişiklikler göstererek anlaşmaya eklenebilir. Bu özel anlaşmalar kapsamında normalde kanunen kesinlikle bölünerek kullanılması mümkün olmayan yıllık izin sürelerinin, özel sektörde bazı şartlara bağlanarak bölünmesine de mümkün olmaktadır.

Yıllık İzin Hesaplama İşlemi Nasıl Yapılır?

Yıllık izin ücreti hesaplamaları çalışanın işyerinde çalıştığı süreler göz özünde bulundurularak hesaplanır. Bu hesaplamalar, işverenin personel departmanı tarafından tutulacak ve takip edilecek belgeler ve kullanılacak özel personel sicil takip yazılımları ile gerçekleştirilebilir.

Hesaplamalar yapılırken dikkat edilmesi gereken konular aşağıda belirtilmektedir.

• İşveren, çalışanlarının yıllık ücretli izinlerini takip etmek üzere izin kayıt belgesi oluşturmak ve sistemde takibini yapmakla yükümlüdür.


• Çalışanın yıl içinde kullandığı ücretli ya da ücretsiz izinler ve raporlu veya kısa süreli ancak raporsuz hastalık izinleri yıllık izninden düşülemeyeceği için bu  detaylar kayıt altına alınmalıdır.


• Yıllık izin zamanına denk gelen resmi günler, dini bayramlar veya hafta sonu günleri izin süresine dahil edilemez.


• İşveren, senelik ücretli izin talebinde bulunan çalışanlarına, izin süresine denk gelen ücretini peşin olarak ödemekle yükümlüdür.


• Ancak iş akdinin feshi veya herhangi bir nedenle çalışanın işine son verilmesi durumunda, işçi hak edip de kullanmadığı yıllık izin süresine ilişkin kullanılmayan yıllık izin ücreti için talepte bulunarak nakden almaya hak kazanır.

Kullanılmayan Yıllık İzin Ücreti Nasıl Alınır?

Yıllık izin ücreti ancak işçinin herhangi yüz kızartıcı bir duruma sebebiyet vermediği ve iş etiğine uygun davranışlarda bulunduğu halde herhangi başka bir sebeple işten çıkarılması durumunda nakden ödenir. Bu tip durumlarda çalışanın varsa hak ettiği yıllık izin günü hesaplanır ve normal kazancı üzerinden hesaplanan günlük kazancının, hak ettiği izin süresine çarpımı ile belirlenir ve çalışana nakden ödenir.